Internal PC Hardware အေၾကာင္း...သိထားသမွ်

9/4/2014

ေက်ာင္းမွာ ဆရာက စာသင္ၿပီးတိုင္း ျပန္ေမးတဲ့အေလ့အက်င့္တစ္ခု ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စာျပန္မၾကည့္နိုင္ေပမယ့္ ဆရာ စာသင္တဲ့အခါ ကြ်န္မက အသံသြင္းထားေလ့ရွိပါတယ္။ မနက္ျဖန္လို ေက်ာင္းတက္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဒီေန႔လို သြင္းထားတဲ့အသံဖိုင္ကို ျပန္နားေထာင္ပါတယ္။ ဆရာ့ရဲ့ သင္ျပပံုေတြက နွိုင္းယွဉ္ၿပီး ရွင္းျပတဲ့အတြက္ ကြ်န္မတို႔လို လူပိန္းေတြ နားလည္သေဘာ ေပါက္လြယ္ပါတယ္။ ခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ ေမာ္နီတာ ေလာင္သြားတဲ့အတြက္ ကြန္ပ်ဴ တာ အသံုးျပဳလို႔ မရေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ နားေထာင္ၿပီးသမွ်နဲ႔ ေလ့လာမိသမွ်ေလး ေျပာၾကည့္မယ္ေလ။


မိုက္ကရို ပရိုဆက္ဆာ

ခုေျပာျပမယ့္အေျကာင္းကေတာ့ မိုက္ကရိုပရိုဆက္ဆာပါ။ မိုက္ကရိုပရိုဆက္ဆာဆိုတာ CPU on a chip CPU လို႔ တဲ့ Central Processing Unit တစ္ခုလံုးကို IC တစ္ခုထဲမွာ ထည့္ထားတာကို မိုက္ကရိုပရိုဆက္ဆာလို႔ ေျပာတာပါ။

CPU ဟာ မိုက္ကရိုကြန္ပ်ဴ တာ တစ္လံုးရဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။ Computer ရဲ့ Brain ပါ။ IBM ေတြရဲ့ မိုက္ကရိုပရိုဆက္ဆာေတြကို မ်ားေသာအားျဖင့္ အင္တယ္(Intel) ကုမၸဏီက ထုတ္ပါတယ္။ မိုက္ကရိုပရိုဆက္ဆာတစ္လံုးရဲ့ အလုပ္လုပ္တဲ့နႈန္း အျမန္နႈန္းသည္ ကြန္ပ်ဴတာတစ္လံုး၏ အလုပ္လုပ္တဲ့နႈန္းပင္ ျဖစ္သည္။ မိုက္ကရိုပရိုဆက္ဆာတစ္လံုး၏ အျမန္နႈန္းကို 16MHz, 20MHz, 25MHz, 33MHz, 40MHz, 80MHz အဲလိုေလးေတြ ေဖာ္ျပေလ့ရွိပါတယ္။ ခ်စ္ပ္ေပၚမွာ ၾကည့္လိုက္ရင္ကို မိုက္ကရိုပရိုဆက္ဆာရဲ႕ အမ်ိဳးအစားနဲ႔ အျမန္နႈန္းကို သိနိုင္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ခ်ပ္စ္ေပၚမွာ ဒီလို အသားတံဆိပ္ ရိုက္ထားေလ့ရွိပါတယ္။ 80387 SX-16 ဆိုၿပီးပါ။ 80387 က မိုက္ကရိုပရိုဆက္ဆာ အမ်ိဳးအစားပါ။ SX က Internal နဲ႔ External အလုပ္လုပ္ပံု ျပညႊန္းတဲ့ သေကၤတပါ။ အဲ ေနာက္ဆံုးက 16 က အျမန္နႈန္းအညႊန္းပါ။

ကြန္ပ်ဴ တာရဲ့ အလုပ္လုပ္မႈနႈန္းက သိပ္ျမန္ပါတယ္။ တစ္စကၠန္႔အတြင္းမွာ အလုပ္မ်ားစြာၿပီးလို႔ တိုင္းတာရာမွာလည္း တစ္စကၠန္႔ကို အပံုေပါင္းမ်ားစြာ ပိုင္းထားေသာ ယူနစ္မ်ားျဖင့္ ပိုင္းျခား၍ သံုးပါတယ္။ တစ္စကၠန္႔ကို အပံုတစ္သန္းပံုရင္ 1 MegaHertz လို႔ဆိုၿပီး သန္းေထာင္ေပါင္း 1000 အထိပံုရင္ 1 GigaHertz လို့ ဆိုနိုင္ပါတယ္။ တစ္စကၠန္႔ကို ၆၆ သန္းပံုတစ္ပံုအထိေတာ့ ခြဲယူလုပ္ေဆာင္တြက္ခ်က္နိုင္တယ္လို႔ ဆိုနိုင္ပါတယ္။

ROM(Read Only Memory)

Read Only Memory လို႔ ေခၚတဲ့ Memory ကိုလည္း Mother board ေပၚမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ Read Only လို႔ ေျပာတဲ့ ေနရာမွာ အဲဒီ IC က ျပန္ဖ်က္လို႔ မရဘူး။ ပံုမွန္အားျဖင့္ Memory ေတြက မီးပိတ္လိုက္ရင္ ေပ်ာက္သြားမယ္။ ROM ကေတာ့ အဲဒီလိုမဟုတ္ဘူး။ မီးပိတ္ေပမယ့္ ေပ်ာက္မသြားဘူး။ ျပန္ျပင္လို႔လည္း မရဘူး။ စက္ဝယ္ကတည္းက ပါလာၿပီး ပရိုဂရမ္ေတြ အေသေရးထည့္ထားတာ။ ဒါေၾကာင့္ ROM (Read Only Memory) လို႔ ေခၚတာ။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ပရိုဂရမ္ေတြ မေပ်ာက္မပ်က္ေအာင္ သိမ္းထားတာမွာ ဘယ္လိုသိမ္းၾကသလဲဆိုေတာ့ floppy disk မွာ ထားတယ္။ Hard disk မွာ ထားတယ္။ Backing Store မွာ ထားတယ္။ တကယ့္ လက္ေတြ႕မွာက်ေတာ့ Backing Store ထဲမွာ အျပင္ ေနာက္ထပ္ထားလို႔ရတဲ့ ေနရာက ROM မွာ ထားလို႔ရတယ္။ ပရိုဂရမ္ေတြကို မေပ်ာက္မပ်က္ေအာင္ ထားတဲ့ေနရာမွာ Read Only Memory က မီးပိတ္ရင္လည္း မေပ်ာက္ဘူး။ ျပန္ဖ်က္လို့လည္း မရဘူး။ သူက အဲဒီလို ကန္႔သတ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ Run ထားတဲ့ exe ဖိုင္ေတြ၊ ေဆာ့ဝဲလ္ေတြကို ROM လို့ ေခၚတဲ့ ေနရာမွာ သိမ္းထားရတာျဖစ္ပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴ တာ Mother board ေပၚမွာ ROM တစ္လံုးပါပါတယ္။ အနည္းဆံုးတစ္လံုးေပါ့။ ကြန္ပ်ဴတာကို မီးစစဖြင့္ျခင္းအခ်ိန္မွာ Memory Testing တို႔၊ ဘယ္ကုမၸဏီက ထုတ္တာတို႔ အဲဒါေတြအားလံုးဟာ ပရိုဂရမ္ေတြပါ။ အဲဒါကို ROM ထဲမွာ ထည့္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ROM ထဲမွာ ဘာပါသလဲဆိုေတာ့ Basic Input/Output System အဲဒါကို ROM BIOS လို႔ ေခၚပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာတစ္လံုး မီးဖြင့္ဖြင့္ခ်င္း စၿပီး အလုပ္လုပ္တဲ့ အေျခခံအက်ဆံုး ပရိုဂရမ္ကို Basic Input Output System လို႔ ေခၚပါတယ္။

IBM ကြန္ပ်ဴ တာအစစ္မွာဆိုရင္ေတာ့ ROM BASIC ဆိုတာ ေနာက္ထပ္ တစ္ခုအေနနဲ႔ ပါပါေသးတယ္။ အဲဒီမွာ Basic ဆိုတာ Basic ပရိုဂရမ္ကို ဘာသာျပန္ေပးတဲ့အရာပါ။ ဒီလိုဆိုရင္ ကြ်န္မတို႔ ပရိုဂရမ္အားလံုးကို disk နဲ႔ မထားဘဲ ROM နဲ႔ ထားရင္ မေကာင္းဘူးလားလို႔ ဆရာက ေမးပါေတာ့တယ္။ မရပါဘူးလို့ပဲ ေျဖလိုက္ပါတယ္။ ဘာလို့လဲဆိုေတာ့ ပထမအခ်က္က ROM က ျပင္လို႔မရဘူးေလ။ ဒီပရိုဂရမ္တစ္ပုဒ္ထဲ မေျပာင္းဘဲသံုးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဘာမွမျဖစ္ဘူး။ ေျပာင္းမယ္၊ သံုးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ disk ထဲ ထားတာ အေကာင္းဆံုးပဲ။ disk ထဲ ထားျခင္းျဖင့္ ကိုယ့္ data သြင္းမယ္။ ေရးမယ္၊ ျပင္မယ္၊ သိမ္းမယ္၊ ရတယ္။ အဲ ROM က မရဘူး။ ေနာက္ ROM BIOS က ဘာသံုးသလဲဆိုရင္ Power on Test ကြန္ပ်ဴတာကို ပါဝါစစခ်င္း ဖြင့္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ Memory ေကာင္းရဲ့လား၊ ကီးဘုတ္ အဆင္ေျပရဲ့လား စတာေတြကို Test လုပ္တာ စစ္တာပါ။ ေနာက္တစ္ခုက Boot Strapping Boot လုပ္တယ္ဆိုတာက ကြန္ပ်ဴတာကို Starp လုပ္တာပါ။ သေဘာတရားေျပာရရင္ေတာ့ ROM ဆိုတာ ၾကားခံပစၥည္းတစ္ခုလို႕ ဆိုရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အားလံုးရဲ့ အၾကား အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္မႈတစ္ခုဆိုလည္း မမွားပါဘူး။ ဒီေတာ့ ROM ဆိုတာ အင္မတန္အေရးၾကီးတဲ့အရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ROM က IC ရဲ့ နာမည္ျဖစ္ၿပီး BIOS က ပရိုဂရမ္ရဲ့နာမည္ျဖစ္ပါတယ္။

ROM မွာ အမ်ိဳးအစားေတြ ခြဲထားေသးတာကို ထပ္ၿပီး ေတြ႕ရပါေသးတယ္။ ROM, PROM, EPROM နဲ႔ EEPROM တို့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ သူတို႔ရဲ့ ရာဇဝင္ေလးေတြကေတာ့ PROM ဆိုတာကေတာ့ Programmabe ROM ပါ။ ပရိုဂရမ္ေရးထည့္ထားနိုင္တဲ့ ROM တစ္မ်ိဳးပါ။ ဒါေပမယ့္ PROM တစ္ခုဟာ ပရိုဂရမ္တစ္ခုကို တစ္ၾကိမ္ပဲ ေရးသားအသံုးျပဳနိုင္ပါတယ္။

ေနာက္ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ EPROM ဆိုတာကေတာ့ Erasable ROM ပါ။ EPROM တစ္ခုကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ဖ်က္ၿပီး ပရိုဂရမ္တစ္ခုၿပီး တစ္ခု ေရးထည့္နိုင္တဲ့ ROM ပါ။ EEPROM ဆိုတဲ့ ေနာက္ဆံုးတစ္ခုကေတာ့ Electrically EPROM ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူလည္း EPROM လိုပါပဲ။ ပရိုဂရမ္မ်ား ေရးထည့္အသံုးျပဳနိုင္တဲ့ ROM ပဲေပါ့။ ေရးရာဖ်က္ရာမွာ EPROM က Ultra Violet(UV) Ray ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္နဲ႔ ဖ်က္ရပါတယ္။ EEPROM က်ေတာ့ ရိုးရိုး Elerictrical Signal နဲ႔ ဖ်က္/ေရးလို႔ ရပါတယ္။ ကဲ ေနာက္ထပ္တစ္ခုကေတာ့

RAM (Randon Access Memory)

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ Randon Access Memory အတိုေကာက္အားျဖင့္ RAM လို့ ေခၚပါတယ္။ RAM ဆိုတာက အသံုးျပဳ သူ User က keyboard ကေန ရိုက္လိုက္သမွ်ကို ယာယီသိမ္းဆည္းထားရာ မွတ္ဉာဏ္ကို ေခၚပါတယ္။ ယာယီလို႔ ထည့္သံုးရတာကေတာ့ သူက မီးပိတ္လိုက္ရင္ ေပ်ာက္သြားပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယာယီလို႔ သံုးနႈန္းရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ RAM ဟာ ကြန္ပ်ူတာတစ္ခုရဲ႕ အေျခခံ မွတ္ဉာဏ္ပါ။ RAM ရဲ႕ Base Memory ဟာ 640 kb ပါ။ အေျခခံအက်ဆံုး 640 ရွိတယ္။ အဲဒီထက္ပိုမယ္ဆိုရင္ Extended Memory တိုးခ်ဲသံုးမယ္ဆိုရင္ ရပါတယ္။ 486 ဆိုရင္ 4 GB အထိ သံုးလို့ရပါတယ္။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက Expanded Memory ဆိုတာ ရွိပါေသးတယ္။ Card တစ္ခုသပ္သပ္ ဝယ္ယူရမွာပါ။ သူဆိုရင္ေတာ့ 32MB အထိ သံုးလို႕ရပါတယ္။ EMS Card လို႕ အတိုေကာက္ ေခၚပါတယ္။ Expended Memory Sepcification ပါ။ RAM ခ်စ္ပ္မ်ားဟာ Mother board ေပၚမွာပဲ တပ္ဆင္ပါဝင္ပါတယ္။ ျဖဳတ္နိုင္တပ္နိုင္ဖို႕အတြက္ Socket ေဆာ့ကတ္မ်ား သို႕မဟုတ္ Pin မ်ား ပါရွိပါတယ္။ ေစာေစာပိုင္းကာလေတြက pintype RAM chip မ်ား ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ Socket type RAM မ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလာပါတယ္။ ကြာတာက Socket type က ျဖဳတ္ရ တပ္ရတာ လြယ္ပါတယ္။ RAM chip မ်ားဟာ Mother board မွာ ၉ လံုးတစ္တန္း တန္းစီလ်က္ရွိေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတန္းကိုမွ bank လို႔ ေခၚပါတယ္။

RAM ခ်စ္ပ္တစ္လံုးလွ်င္ 16 kilobit မွ 4 Megabits အထိရွိတတ္ပါတယ္။ RAM မွာလည္း ROM လိုပဲ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါေသးတယ္။ DRAM, ERAM နဲ႔ SRAM တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ DRAM နဲ႔ SRAM ကို အသံုးမ်ားၾကပါတယ္။ ဒါေတာင္ SRAM က ေဈးအလြန္ႀကီးတဲ့အတြက္ သိပ္မသံုးၾကပါဘူး။ DRAM ဆိုတာ Dynamic Ramdon Access Mamory ပါ။ DRAM ကို RAM လို႔ပဲ အေခၚမ်ားပါတယ္။ DRAM ေပၚမွာ ရွိတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြဟာ ကြန္ပ်ဴ တာအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာသာ သိမ္းထားၿပီး ပါဝါျဖတ္လိုက္တာ၊ စက္ပိတ္လိုက္တာနဲ႔ လံုးဝမရွိေတာ့တဲ့ မွတ္ဉာဏ္ပါ။ ျပန္ေခၚလို႔ မရေတာ့ပါဘူး။ SRAM က Static Random Access Memory ရဲ့ အတိုေကာက္ပါ။ SRAM က ပိုျမန္ပါတယ္။ data ကို ထရန္စစၥတာေလးလံုးနဲ႔ သိမ္းတဲ့အတြက္ ေနရာပိုယူပါတယ္။ ေဈးပိုႀကီးပါတယ္။ Cache Memory အျဖစ္ သံုးစြဲၾကပါတယ္။ ေနာက္ ဆရာက CPU မွာ အပိုင္း နွစ္ပိုင္းခြဲျခားထားၿပီး ဘယ္လိုေတြ အလုပ္လုပ္လည္းဆိုတာလည္း တစ္ေယာက္ျခင္း ေမးပါတယ္။ ေနာက္မွ ဆက္ၿပီး အေမးခံရတုန္းက ေျဖတာေလးေတြ ေျပာျပပါမယ္။ ခုေတာ့ ဒီေလာက္ပါပဲ။